Czym są koszty stałe i zmienne?

Niezależnie od tego, w jaki sposób opodatkowana jest dana działalność gospodarcza, ponosi ona swego rodzaju koszty. W księgowości zostały one podzielone na koszty pośrednie oraz bezpośrednie. Do drugiej grupy należą wszystkie wydatki, które miały bezpośredni związek z uzyskaniem przychodu w prowadzonej działalności gospodarczej. Do takich kosztów zalicza się na przykład zakup towarów handlowych czy podstawowych materiałów potrzebnych do prowadzenia danej działalności. Koszty pośrednie nie są bezpośrednio związane z przychodem, ale dotyczą wydatków na poczet firmy – dobrym przykładem jest czynsz czy opłata za media.

Co oznaczają koszty zmienne oraz stałe?

W przypadku przedsiębiorców prowadzących księgi rachunkowe ich księgowa musi podzielić koszty na stałe i zmienne. Koszty zmienne są rodzajem kosztów związanym bezpośrednio z produkcją. W zależności od wielkości produkcji zmieniają się również jej koszty. W chwili zwiększenia produkcji koszty wzrastają, natomiast jeżeli poziom produkcji zmniejsza się, można liczyć również na spadek kosztów. Do tego rodzaju kosztów można zaliczyć energię, nakład na surowce, roboczogodziny, materiały oraz towary. Koszty zmienne są najczęściej wynikiem decyzji krótkoterminowych. Obecnie wyróżnia się cztery rodzaje kosztów zmiennych:

• Koszty proporcjonalne – wzrost produkcji powoduje stały wzrost kosztów,
• Koszty progresywne – wzrost produkcji powoduje zmienny wzrost kosztów,
• Koszty dygresywne – jednostkowy koszt zmienny maleje wraz ze wzrostem produkcji,
• Koszty regresywne – znaczny spadek kosztów wraz ze wzrostem produkcji.

Koszty stałe nie są zależne od wielkości produkcji, pozostają stale na tym samym poziomie. Warto pamiętać, że ich wartość może zmienić się ze względu na warunki makroekonomiczne. Na koszty stałe wpływa stosowana technologia lub zmiany w organizacji przedsiębiorstwa. Zakup nowoczesnych, energooszczędnych maszyn lub zmiana biura na mniejsze i tańsze powoduje zmniejszenie się kosztów stałych. Ten rodzaj kosztów można podzielić na dwie grupy: koszty bezwzględnie stałe oraz koszty skokowo stałe. Pierwsze z nich nie podlegają żadnym zmianom, drugie natomiast mogą zmienić się jedynie w przedziale wielkości – np. wynajem większego biura, ponieważ poprzednie było za małe.